Elusive Consumption Book

حرف نویسنده این است که اگر قبلا این شغل و طبقه‌ی اجتماعی بودند که به فرد هویت می‌دادند (و در نتیجه فرد برای حفظِ آن هویت، کالای متناسب با خودش را می‌خرید)، امروزه خودِ مصرف است که هویت می‌دهد.
اما سوال اساسی ذهن من درباره‌ی مصرف این است که، خب بجای غر زدن به سرمایه‌داری و مصرف‌گرایی، خودمان شروع کنیم به مصرف نکردن. یعنی انسان‌ها را --برخلاف نظر نویسنده-- موجوداتی منفعل در نظر نگیریم. آن وقت خودبه‌خود تولید هم به تناسب می‌رسد.
پاسخ‌هایی که احتمالا از کتاب استخراج می‌شود، مثلا این است که نظریه‌ی از خودبیگانگی مارکس امروزه در مصرف هم وجود دارد؛ مشکل در بروز ندادن خلاقیت است (در پایین منظور نویسنده را نقل‌قول کرده‌ام). یا این‌که بودریاروار بگوییم مصرف در دوره‌ی پسامدرن اتفاقا یک میلِ غیرقابل ارضا شده. نویسنده معتقد است اگر مصرف را از آدمِ امروزی بگیریم، افسرده می‌شود، مثلا با از دست دادن حس تامین نیازهای خانواده‌اش.
در کل کتاب، نویسنده با تقلیل دادن نظریات بزرگ به چند خط و بعد نقدِ ساده‌دلانه‌ای بر آن‌ها بازی می‌کند. نهایتا هم چند نتیجه می‌گیرد؛
یکی این‌ مصرف‌گرایی می‌تواند خیلی هم خوب باشد. چون همان‌طور که گفتیم، افراد بجای این‌که خودشان را درگیر گروه‌های قومی و نژادی و ملی بکنند و کارهای خشن (!) انجام دهند، می‌آیند دنبال مد. (به تعبیری، بیاییم همه را به سوسول‌‌های چرم‌پوش بدل کنیم تا دیگر کسی شورش نکند.) نویسنده اسم این پیشنهادش را هم می‌گذارد پیشرفت اخلاقی.
مصرف پسامدرن نتیجه‌ی نیاز به نمادسازی است. نیز این‌که کالاها امیال ناخودآگاه را در دو حیطه‌ی جنسی و غرایز مرگ ارضا می‌کنند. فوتبال و مشت‌زنی و حتا اینکه باید یک عده‌ای واقعا بمیرند و بقیه در صفحه‌ی حوادث در موردشان بخوانند، همین سائقِ ناخودآگاه مرگ را ارضا می‌کنند.
نهایتا هم در صفحات آخر کتابش می‌گوید ادیان چقدر ما را به زندگی ساده و ضدمصرف‌گرایی سوق می‌دادند. بهتر است که به پندهای دینی گوش دهیم. (ص 177)

سوای از بی‌سروته بودنِ نقل‌قول‌های کتاب، بخش عمده‌ی مسئله‌ی من با کتاب این‌جاست که نویسنده ایراد مصرف‌گرایی را به مسئله‌ی محیط‌زیست تقلیل می‌دهد. خب واضح است که اتفاقا خود تکنولوژی و مصرف هستند که چاره‌های محیط‌زیستی را همیشه پیدا کرده‌اند و این شعارهای چپانه، عصرشان تمام شده. اتفاقا باید مطالبه‌ی زیست‌محیطی داشت از سرمایه‌داری، اما نه با نفیِ تکنولوژی. بنابراین سوال اصلی از نویسنده این‌جاست، اگر تولید کالاها و چرخیدن چرخ کارخانه‌ها و حقوق کافی به فرزندان شما و رساندن لوازم منزل به همسر شما، بدون آلودن محیط باشد، شما دیگر با مصرف‌گرایی موافق خواهید بود؟
نویسنده بر اساس دست‌نوشته‌های 1844 مارکس استنباط می‌کند که، «یکی از نتایج شیءوارگی این است که کارگران مجبور هستند کالایی را که خود و یا سایر کارگران در تولید آن کمک کرده‌اند، با استفاده از پول دستمزد همین کار بخرند. این یک واقعیت طبیعی نیست، بلکه به ساختار تاریخی عصر سرمایه‌داری تاریخ جهانی مربوط است. مصرف بخشی از بیگانگی می‌شود، زیرا از فرآیند تولید بریده شده است؛ فرآیند مصرف به یک سطح حیوانی کاسته شده است.»