Oni Book

Kiedy karnawał Solidarności trwał w najlepsze, Teresa Torańska wykonała paradoksalny zdawałoby się zwrot i zaczęła rozmawiać z ludźmi, stojącymi po drugiej stronie barykady. Ci więcej, nie przeprowadzała wywiadów z którymś tam pokoleniem rządzących Polską PZPR-owców, a z ludźmi, którzy tę władzę ustanawiali, budowali i wprowadzali. Dotarła do ludzi, których można nazwać partyjnym betonem, komunistami z krwi, kości, serca, duszy.

Torańska pyta i pozwala mówić, przedstawiając szeroki wachlarz osobowości, historii i spojrzeń na świat. Mamy tu ludzi zgorzkniałych i wciąż wierzących w ideały, aparatczyków i osoby z najwyższych kręgów, mądrych, głupich, cynicznych i naiwnych. Z wywiadów widzimy, że Polska w której żyją, nie jest Polską, jaką sobie wymarzyli. Jedni tłumaczą to błędami, inni cytują propagandę, al wszyscy są świadomi, że marzenie zrodzone w latach 20-ych i 30-ych się nie spełniło.

Część z rozmówców można zrozumieć, większość należny współczuć, bo abstrahując od politycznych zapatrywań, są to ludzie ciężko doświadczeni przez los, wojnę i to, że działalność dla dobra ogółu przedkładali nad własne dobro. Partia kazała, to robili - bo byli komunistami. Dla nas, wyzutych z ideologii, cynicznych egoistów z XXI wieku niezrozumiałym jest, jak można się tak podporządkować i to jeszcze bardziej alienuje rozmówców Torańskiej. To ludzie egzystujący na co dzień w przyziemnej biedzie, a zapatrzeni w świt jutrzenki lepszego jutra.

Lektura jest przeznaczona dla czytelnika, znającego historię powojennej Polski oraz sytuację polityczną przed 2WŚ. Niejednokrotnie musiałem zaglądać do Wikipedii, żeby doczytać kto był kim i co sobą reprezentował. Warto to zrobić, a jeszcze bardziej warto sięgnąć po książkę z otwartą głową, nie oceniając a priori. Możemy próbować wymazać 45 lat powojnia, ale to na nic, bo tamte czasy nie tylko nie są biała plamą, a wręcz przeciwnie, są niezwykle interesujące.